Monitoring wizyjny w mieszkaniu rodziny sprawującej pieczę zastępczą

Procedury związane z wykorzystaniem monitoringu wizyjnego przez osoby sprawujące pieczę zastępczą tj. opiekę nad dziećmi w przypadku niemożności zapewnienia jej przez rodziców, nie są jednolite i budzą wiele wątpliwości. Dlatego Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych skierował wystąpienie do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ws. uregulowania tej kwestii.

Prezes UODO we współpracy z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zgromadził materiał ze wszystkich województw dotyczący procedur związanych z monitoringiem wizyjnym stosowanym w placówkach pieczy zastępczej i dokonał jego analizy w kontekście legalności stosowania takich praktyk.

Przetwarzanie danych osobowych z wykorzystywaniem monitoringu wizyjnego, zdaniem UODO, powinno odbywać się z poszanowaniem zasad wynikających z RODO. Osoby sprawujące pieczę zastępczą  nie są wyłączone ze stosowania tego rozporządzenia.
W ich wypadku nie można zastosować wyłączenia, które dotyczy sytuacji gdy dane osobowe przetwarza  osoba fizyczna w ramach czynności o osobistym lub domowym charakterze (art. 2 ust. 2 lit. c RODO).

 Zatem osoby sprawujące pieczę zastępczą, stosując monitoring wizyjny, nie mogą powoływać się na powyższe wyłączenie.

Dodatkowo są one administratorami i, wykorzystując monitoring wizyjny, powinni dysponować przesłanką do przetwarzania danych osobowych , czyli wskazać z jakiego powodu przetwarzają dane. Powinni także posiadać odpowiednie procedury, które zapewniłyby zgodność przetwarzania takich danych z przepisami o ochronie danych osobowych.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że wykorzystywanie monitoringu wizyjnego wewnątrz budynku, w którym sprawowana jest piecza np. w mieszkaniu rodziny sprawującej pieczę, może stanowić bezprawną ingerencję w życie dziecka, o której mowa w art. 4 pkt 7 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Co więcej, preambuła wspomnianej ustawy stanowi, żeuchwalono ją dla dobra dzieci, które potrzebują szczególnej ochrony i pomocy ze strony dorosłych (…) dla zapewnienia ochrony przysługujących im praw i wolności. Jednym z praw, jakie powinno być zagwarantowane dzieciom objętym przepisami tej ustawy, jest to, które gwarantuje jasne i przejrzyste zasady przetwarzania ich danych osobowych w domach opieki zastępczej.

Organ nadzorczy dostrzega potrzebę stworzenia przepisów prawa, które określiłyby jednolite zasady wykorzystywania monitoringu wizyjnego w pieczy zastępczej, w tym m.in.: obszary w placówkach, które mogłyby zostać objęte monitoringiem, cel wykorzystywania monitoringu, okres przechowywania zgromadzonego z nagrań materiału.

Według UODO konkretne, dedykowane pieczy zastępczej przepisy prawa dotyczące monitoringu wizyjnego pozwoliłyby rozwiać wątpliwości podmiotów sprawujących tego typu formę pomocy rodzinie co do legalności i zakresu możliwości stosowania tego narzędzia.

Na problem związany ze stosowaniem monitoringu wizyjnego w pieczy zastępczej zwrócił uwagę Rzecznik Praw Dziecka. Zauważył on, że wykorzystywanie monitoringu wizyjnego w mieszkaniu niezawodowej rodziny zastępczej może stanowić bezprawną ingerencję w życie dziecka, o której mowa w art. 4 pkt 7 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Informacje nt. dopuszczalnych form monitoringu wizyjnego są dostępne w opracowaniu pt. „Wskazówki Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych dotyczące wykorzystywania monitoringu wizyjnego”.

2020-05-27